برنامه با بهره‌گیری از طرح‌ها، نقاشی‌ها و آبرنگ‌های هنرمند، پرتره‌ای روان‌شناختی بی‌سابقه می‌سازد.
نادیا خومانی – خبرنگار هنر و فرهنگ
او به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان بزرگ‌ترین نقاش انگلیس شناخته می‌شود، اما علیرغم تولیدات فوق‌العاده‌اش، جنبه‌هایی از شخصیت جِی‌ام‌دبلیو ترنر همچنان مرموز باقی مانده‌اند.
اکنون، یک مستند پیشرو از بی‌بی‌سی به بررسی ۳۷٬۰۰۰ طرح، نقاشی و آبرنگ ترنر می‌پردازد تا پرتره‌ای روان‌شناختی بی‌سابقه بسازد؛ پرتره‌ای که امکان این را مطرح می‌کند که چشم‌انداز منحصربه‌فرد او تحت تأثیر تروماهای کودکی و ویژگی‌های نورودایورژنت شکل گرفته باشد.
از جمله افرادی که به کشف داستان زندگی هنرمند در «دست‌نوشته‌های مخفی ترنر» یاری می‌رسانند، می‌توان به بازیگر تیموتی اسپال که در فیلم میک لی «آقای ترنر» نقش او را بازی کرد، هنرمندان تریسی ایمین و جان آکومفراه، نوازنده رولینگ استونز رونی وود، روان‌درمانگر ارنا گورالنیک و طبیعت‌شناس کریس پاکهام اشاره کرد.
پاکهام گفت: «مانند تمام افرادی که گمان می‌کنیم ویژگی‌های نورودایورژنت داشته‌اند، از آلن تورینگ تا اسحاق نیوتن، ارائه تشخیص‌های پس از وقوع غیرممکن است؛ بنابراین ما می‌توانیم تنها حدس‌های خود را ارائه دهیم. اما اگر ترنر واقعاً ویژگی‌های نورودایورژنت قابل‌توجهی داشته باشد، تصور می‌کنم این ویژگی‌ها تأثیر عمیقی بر هنر و طرز فکر او گذاشته‌اند.»
پاکهام، سفیر انجمن ملی اوتیسم، به دقت «استثنایی» ترنر و «فوکوس فوق‌العاده» او اشاره کرد؛ حالتی از تمرکز شدید و طولانی‌مدت بر یک کار یا موضوع خاص که معمولاً در اختلالاتی همچون ADHD و اوتیسم مشاهده می‌شود.
«من در اینجا شباهت‌هایی را می‌بینم که به تفکر اوتیستیک خودم و رویکردم به موضوعات مختلف مرتبط است»، پاکهام گفت. «ترنر واضحاً مردی بود که امروز ما می‌گوییم او علاقه‌مند به تمرکز جدی بود. هنوز خوشحالم که آن را وسواس می‌نامم. او به‌طور مکرر به مکان‌های مختلفی که منظره‌سازی کرده بود بازمی‌گشت، به دلایل متعددی – یکی از آن‌ها این بود که احتمالاً هرگز از آنچه در آنجا به‌دست آورده بود راضی نمی‌شد.»
«من همچنین شباهتی را با توجه او به جزئیات و دید دقیق‌اش می‌بینم، که به‌ویژه زمانی که او جوان‌تر بود و کارهای کمتر ایمپرسیونیستی‌اش را می‌ساخت، تجلی می‌یافت. این توانایی درک اولیه – هر سنگ، هر آجر، هر پنجره – و این که چگونه با هر شکل دیگر در هم می‌آمیزد.»
متولد قلب پرآشوب لندن جورجیایی، ترنر به‌سرعت به‌عنوان یک ستارهٔ جوان در دنیای هنر شناخته شد، علیرغم شروع‌های ساده‌اش. او در سن چهارد سالگی در آکادمی سلطنتی هنر ثبت‌نام کرد و یک سال پس از آن اولین اثر خود را در آنجا به نمایش گذاشت.
با این حال، دوران کودکی این هنرمند مشکل‌بار بود. او هشت ساله بود که خواهر پنج‌ساله‌اش را از دست داد. مادر او، مری، به‌نظر می‌رسد مبتلا به یک اختلال روانی بوده و گاهی خشم خطرناکی نشان می‌داد (او در نهایت به بیمارستان بثلم، یک اسکلهٔ روانی، منتقل شد که در سال ۱۸۰۴ در آنجا درگذشت).
گورالنیک گفت که او نقاشی‌های ترنر را به‌عنوان بیان «دنیای درونی متلاطم و پرآشوبی» که تا حد زیادی از بیان بیرونی او پنهان بود، تفسیر می‌کند. او افزود مهارت‌ها و استعدادهای ذاتی هنرمند، به‌همراه تجربه‌های دوران کودکی‌اش، «به این نیروی شگفت‌انگیز ترکیب شد».
«من همیشه کارهای ترنر را می‌شناختم»، روان‌شناس مستقر در نیویورک گفت. «اما این مستند دعوتی بود برای شناخت کمی از او به‌عنوان یک شخص، و ناگهان این درِ عظیم را به روی ما گشود تا بفهمیم این نقاشی‌ها دقیقاً چه چیزی را بیان می‌کردند. دنیای درونی که در آب، ابرها و جو منعکس می‌شد.»
به‌نظر گورالنیک، تمایل اولیه ترنر به رسم ساختمان‌ها نشان‌دهندهٔ نیاز ذاتی او به ثبات بود.
دکتر ایمی کُنکانن، سرمت‌گذار ارشد هنرهای تاریخی بریتانیایی در تیت بریتین، جایی که نمایشگاه ترنر و کنستبل این ماه به‌راه می‌افتد، گفت کتابچه‌های تقریباً ۳۰۰ عددی که در ارث‌یه‌دار ترنر موجود است، فرصتی برای «دور هم زدن زندگی او» فراهم می‌کند.
«آن‌ها به ما می‌گویند که او به کجا رفته و چه زمانی، و ما را به ذهن او نزدیک‌تر از هر چیز دیگری می‌کند»، او گفت. «از این منابع می‌توانید حس قوی‌ای از ترنر به‌عنوان فردی مصمم و متمرکز به‌دست آورید… او یک هنرمند شگفت‌انگیز بود که با سرعتی شبیه به برق، طرح‌ها می‌ساخت و صفحه به صفحه در سفرهایش پر می‌کرد.»
«تفسیر آن‌ها اغلب دشوار است، اما همیشه چیزی نو برای کشف وجود دارد؛ این یکی از دلایلی است که برای تکمیل فهرست آن‌ها بیش از ۲۰ سال زمان برده است».
مستند بی‌بی‌سی این ایده را مطرح می‌کند که شاید ترنر اولین هنرمندی بوده باشد که تغییرات آب و هوا را مستندسازی کرد.
«او در دوران بادبان‌ها به دنیا آمد و در دوران بخار درگذشت»، پاکهام گفت. «این تغییر سریع فناوری به وضوح در نقاشی‌های او دیده می‌شود. در «قابوس تمیر»، قطعهٔ فنی شبح‌وار و عظیم‌القدری که در ترافالگار می‌جنگید، توسط یک کشتی‌کش بخار سیاه و قدرتمند کشیده می‌شود. در «باران، بخار و سرعت»، قطار بخار نیروی نا‌متوقف انقلاب صنعتی و تمام پیامدهای آن را به تصویر می‌کشد.»
کُنکانن به «قندازان زیرک کشیدن زغال‌ها به نور ماه» و «طوفان برفی – کشتی بخار در دهانهٔ یک بندر» اشاره کرد که نشانگر شیفتگی فزاینده ترنر به زیرساخت‌های صنعتی در حال تحول، شیوه‌های کارگری و آلودگی است.
او بیان کرد: «اگرچه ترنر از تغییرات آب و هوایی به‌عنوان آنچه امروز می‌شناسیم آگاهی نداشت، اما علاقهٔ شدیدی به هواشناسی داشت و طبیعتاً اثرات جو را برای خلق نقاشی‌هایش مطالعه می‌کرد. اگرچه شواهدی مبنی بر این که او این کار را با هدف خاصی انجام می‌داد، باقی نمانده است، می‌توان استنتاج کرد که برخی از غروب‌های رنگارنگ او تحت تأثیر پیامدهای فوران کوه تامبورای ۱۸۱۵ بوده‌اند.»
آن فوران، که در زمان خود در جزایر هند شرقی هلندی رخ داد، «اساساً در یک دوره کوتاه‌مدت تغییرات آب و هوایی را به‌وجود آورد»، پاکهام گفت. «ترنر عاشق این بود که در برابر قدرت غیرقابل‌درک و شکوه بی‌نظیر طبیعت، خاضع شود. تراژیک است که امروز نه آتشفشانی است که آب و هوای ما را شکل می‌دهد و به قحطی و اختلالات بر روی زمین منجر می‌شود، بلکه خودمان هستیم.»
-
ترنر: کتاب‌های مخفی در بی‌بی‌سی دو، روز چهارشنبه ۱۹ نوامبر پخش می‌شود.
