نیازی نیست پیوسته به دنبال کسی بگردید که مداوم عقب‌نشینی می‌کند.
بعد از یک روز طولانی، روی مبل نشسته‌اید. نوبت شماست که با شریک‌تان دربارهٔ روز خود به‌تفصیل صحبت کنید. شانه‌اش را لمس می‌کنید و سعی می‌کنید در آغوش او بنشینید. او چشم‌هایش را محکم به تلویزیون دوخته است و به‌دلیل عدم گوش دادن دقیق، از او عصبانی می‌شوید.
ناگهان از جایش بلند می‌شود و به دفترش می‌رود، می‌گوید هنوز کاری برای انجام دارد. شما روی مبل می‌نشینید، احساس رنجش و نادیده‌گرفته‌شدن می‌کنید یا حتی به دفتر او می‌روید تا بپرسید چرا این‌قدر در این روزها دور شده است. آیا این صحنه برایتان آشناست؟ این یک سناریوی رایج است که متأسفانه بسیاری از زوج‌ها—چه متأهل و چه مجرد—می‌توانند به آن بخورند. این رابطه به عنوان «رابطه تعقیب‑دورکننده» شناخته می‌شود.
اگر فکر می‌کنید این دینامیک رابطه مهم نیست، فقط این را بخوانید: در مطالعه‌ای که بر روی ۱۴۰۰ زوج طلاق‌گرفته انجام شد، مشخص شد که زوج‌هایی که الگوی تعقیب‑دورکننده را نشان می‌دهند، در بالاترین خطر طلاق هستند. پس الگوی تعقیب‑دورکننده دقیقاً چیست؟
تعقیب‌کننده به‌طور مداوم به دنبال نزدیکی، زمان با کیفیت، توجه و محبت از سوی شریک خود است. اما دورکننده در پاسخ به این رفتار، به عقب‌نشینی و طلب فضا می‌پردازد که تعقیب‌کننده را در حالت اضطراب، گاهی حتی ناامید می‌کند.
روانشناس هریت لرنر، دکترای فلسفه، می‌گوید: «پursuing و distancing راه‌های طبیعی انسان‌ها برای مدیریت روابط تحت فشار هستند و هیچ‌کدام بهتر یا بدتر از دیگری نیست. مشکل فقط زمانی پیش می‌آید که الگوی pursuer‑distancer به‌صورت ثابت‌گذاری می‌شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، رفتار هر شریک دیگری را تحریک و حفظ می‌کند.»
پس چگونه می‌توانید این الگوی تعقیب‑دورکننده را در رابطه خود شکسته کنید؟ (باز هم دیر نشده، قسم می‌خورم!) روانشناس برجستهٔ آمریکایی دکتر جان گاتمن می‌گوید: «وقتی یک شریک تصمیم می‌گیرد روش خود را تغییر دهد و به‌طور مستمر واکنش‌هایش را اصلاح کند، رابطه‌شان دگرگون می‌شود.»
اگر شما همواره در تعقیب باشید و آن‌ها همواره دور می‌شوند، این ۷ تغییر همه چیز را دگرگون می‌کند:
۱. تعقیب‌کننده باید تعقیب را متوقف کند
به این معناست که باید تماس‌ها/پیام‌های متوالی/پیام‌های واتساپ/سیگنال‌هایی که مثل دود یا پیام در بطری هستند، ابتکار نشان‌دلی، پیگیری گفتگو و هر رفتار دیگری که می‌توان آن را «تعقیب» نامید، قطع کنید. هرچند سخت باشد، باید عقب‌نشینی کنید و به شریک‌تان فضا بدهید، چه از نظر فیزیکی چه احساسی.
تحقیقات گاتمن بر پایهٔ هزاران زوج نشان می‌دهد که زوج‌هایی که در سال‌های اولیهٔ ازدواج به الگوی تعقیب‑دورکننده گرفتار می‌شوند، بیش از ۸۰٪ احتمال طلاق در چهار یا پنج سال نخست را دارند. هرچه بیشتر تعقیب کنید، آن‌قدر بیشتر از طرف مقابل فاصله می‌گیرد و این چرخهٔ خودتقویتی منجر به خستگی و جدایی احساس می‌شود.
۲. دورکنندگان می‌توانند سعی کنند بیشتر فعال شوند
تعقیب‌کننده معمولاً اضطراب زیادی دربارهٔ رابطه دارد و هرچه شریک‌اش فاصله بگیرد، اضطراب تعقیب‌کننده بیشتر می‌شود. برای آرام کردن این اضطراب، دورکننده باید سعی بیشتری برای نشان‌دادن محبت داشته باشد.
اگر همسرتان تعقیب‌کننده باشد و شما دورکننده، روانشناس بالینی دکتر سامانتا رودمان وایتن توضیح می‌دهد که اجتناب احساسی شما از او باعث می‌شود او دچار «وحشت وابستگی» شود که می‌تواند به شکل خشم و تحریک ظاهر شود. اگر به‌طور مداوم از او به‌صورت احساسی و فیزیکی فاصله بگیرید، به کار، سرگرمی‌ها و هر چیزی که مربوط به او نیست، درمان زناشویی می‌تواند به شما کمک کند تا به یک دینامیک جدید برسید که در آن هر دو حس کنند مورد احساسی مورد نیازشان پرورش می‌یابد.
۳. تعقیب‌کننده باید تمرکز خود را بر رفع نیازهای خود بگذارد
به‌عنوان تعقیب‌کننده، اگر حس می‌کنید که در حال تبدیل به فردی وابسته و چسبناک می‌شوید (صادق باشید، می‌دانید چه موقع این‌طور هستید)، مهم است که از خود بپرسید چه نیازهایی را شریک‌تان برآورده نمی‌کند و آیا می‌توانید این نیازها را خودتان برآورده کنید. از خود بپرسید: چه چیزی را از شریکم دریافت نمی‌کنم که می‌توانم به‌خودی‌ام بدهیم؟ برای مثال، اگر شریک‌تان به‌طور کافی به شما توجه نمی‌کند، آیا می‌توانید روتین‌های مراقبت از خود ایجاد کنید که حس خوبی به شما بدهند؟
تحقیقات نشان می‌دهد که افراد با سبک پیوند اضطراری به‌سختی توسط موقعیت‌های خاص تحریک می‌شوند، زیرا باور ندارند می‌توانند نیازهای خود را برآورده کنند و انتظار دارند شخص دیگری، معمولاً شریکشان، این نیازها را برآورده کند. با یادگیری برآورده‌سازی نیازهای عاطفی خود، شما چرخهٔ وابستگی را می‌شکنید و پایه‌ای برای ارتباط سالم‌تر و متعادل‌تری می‌سازید.
۴. دورکننده باید شروع به به‌اشتراک‌گذاری احساسات خود کند
اگر شما دورکننده‌اید، احتمالاً بسیاری از احساسات خود را درون نگه می‌دارید؛ چیزی که تعقیب‌کننده بلافاصله حس می‌کند و باعث ایجاد ناامنی می‌شود. آیا می‌توانید تلاش بیشتری برای به‌اشتراک‌گذاری افکار خود داشته باشید؟ حتی به‌اشتراک‌گذاری ساده‌ای مانند اینکه روز کاری‌تان چگونه گذشت می‌تواند گام بزرگی در نزدیک‌تر شدن به شریک‌تان باشد.
درمانگر دارای مجوز، تری گاسپار توضیح می‌دهد که برای بسیاری از افراد، ترس از صمیمیت می‌تواند منجر به آزمون رابطه با انتخاب شریکی نامناسب شود. افراد با دوری خود سعی در ایمن ماندن دارند، و وقتی سعی می‌کنید کامل باشید و بر تخم‌مرغ‌های شیشه‌ای قدم بزنید، این کار مؤثر نیست چون انرژی‌تان را می‌گیرد.
۵. تعقیب‌کنندگان باید برای دورکنندگان فضایی احساسی فراهم کنند
به‌عنوان تعقیب‌کننده، باید از نظر احساسی عقب‌نشینی کنید تا دورکننده در رابطه‌تان احساس امنیت کند و به‌سوی شما نزدیک شود. هرچه سؤال‌های بیشتری بپرسید، انتقادات و شکایات بیشتری داشته باشید و فشار بیشتری بر شریک خود برای بیان احساساتش بگذارید، سریع‌تر او از تعامل خود می‌کاهد. یک فضای امن برای باز شدن شریک‌تان فراهم کنید.
روان‌شناسان توضیح می‌دهند که تعقیب‌کنندگان باید به یاد داشته باشند که دورکنندگان زمانی که تحت فشار، تعقیب یا سرزنش نیستند، به‌تاکید بیشتری باز می‌شوند. وقتی تعقیب‌کننده مهارت‌های خودآرام‌سازی اضطراب خود را یاد می‌گیرد و به فرایند رابطه اطمینان می‌کند، فضایی امن و احساسی برای شریک نزدیک‌اش فراهم می‌کند تا به سمت او حرکت کند.
۶. دورکنندگان باید زمان کیفی را برنامه‌ریزی کنند
تعقیب‌کننده می‌تواند اضطراب زیادی نسبت به اینکه شریکش به‌طور کافی با او زمان بگذارد یا برای این کار تلاش نکند، احساس کند. تعقیب‌کننده به زمان کیفی اهمیت فراوانی می‌دهد و به‌عنوان دورکننده، می‌توانید با برنامه‌ریزی برای انجام کاری با هم در آینده، حس امنیت و اطمینان را برای شریک‌تان فراهم کنید.
وقتی اضطراب ناشی از روابط گذشته به یک رابطه جدید سرایت می‌کند، می‌تواند فشارهایی برای اطمینان‌خواهی به وجود آورد که روابط را تحت فشار قرار می‌دهد. دکتر آلیسیا اچ. کلارک، روانشناس بالینی، می‌گوید: کلید مدیریت این اضطراب، به‌سرعت کنترل‌گیری و رفتار مهربانانه نسبت به خود و شریک است.
۷. نیازهای طرف مقابل را درک کنید
به‌عنوان دورکننده، شاید گاهی احساس نیاز به فضا و فاصلهٔ احساسی داشته باشید؛ اما مهم است که بدانید اعمال شما می‌تواند باعث شود شریک‌تان احساس ناامنی کند و به رابطه شک کند.
به‌عنوان تعقیب‌کننده، شاید احساس نیاز به دریافت محبت و ارتباط عاطفی داشته باشید؛ اما باید درک کنید که اعمال شما می‌تواند شریک‌تان را خفه، خسته و به‌نیاز از فضای تنهایی بگذارد.
ما همه گذشته‌ها، احساسات، سبک‌های وابستگی، اضطراب‌ها و ناامنی‌های خود را به رابطه می‌آوریم. اما اگر بتوانیم تلاش کنیم تا شریک‌مان و تفاوت‌های او را درک کنیم، می‌توانیم روابط شادتر و پرمحبت‌تری بسازیم.
به‌نظر مشاور ازدواج و خانواده، دارلین لنسر، «روابط می‌توانند مسیر هیجان‌انگیزی به سوی ناشناخته باشند؛ اما این کار شجاعت می‌طلبد — شجاعت برای باز کردن خود و تجربه درد. پاداش‌ها ارزششان را دارند، زیرا این مسیر، خودشناسی است و در نهایت به الهی‌گری منتهی می‌شود، چرا که ما خودمان را در برابر یکدیگر باز می‌کنیم.»
